Ergonomia pracy w samochodzie osobowym

Podstawy ergonomii w miejscu pracy

Ergonomia w najprostszym ujęciu, to przystosowanie warunków i stanowiska pracy do psychofizycznych możliwości pracownika. Cel ergonomii polega na zwiększeniu wydajności pracowników i eliminacji źródeł wielu chorób zawodowych. Ważność ergonomii w miejscu pracy wynika z faktu, że ma ona wpływ na dobrostan oraz produktywność pracowników. Jednakowo w biurach czy zakładach produkcyjnych ergonomiczne miejsca pracy są zaprojektowane tak, aby spełniały funkcjonalne potrzeby pracowników. Takie miejsca muszą być elastyczne i zapewniać zarówno wydajność, jak i dobre samopoczucie. A jak wygląda ergonomia pracy w samochodzie osobowym? W samochodach natomiast nie zawsze przywiązuje się uwagę do ergonomii.

Przestrzeganie zasad ergonomii pracy kierowców może zmniejszać liczbę chorób zawodowych. Do nich zalicza się przewlekłe bóle pleców czy też zespoły nadużyć kończyn. Przekłada się to na mniejszą absencję pracowników i zwiększoną produktywność.

Kluczowe elementy ergonomicznego stanowiska pracy w samochodzie

Ergonomiczne krzesło biurowe powinno mieć optymalnie wyprofilowane oparcie, które wspiera lędźwiowy odcinek kręgosłupa. Siedzisko powinno redukować ucisk ud, oraz liczne regulacje: wysokości i głębokości siedziska, wysokości i odchylenia oparcia oraz ustawienia podłokietników. A jak sprawa się ma w kwestii fotela samochodowego, w którym na przykład przedstawiciel handlowy spędza mnóstwo godzin? Kluczowe są następujące elementy:

Regulacja pozycji:

• Możliwość regulacji wysokości siedziska, aby zapewnić optymalną pozycję względem pedałów i kierownicy.
• Regulacja nachylenia oparcia, pozwalająca na dostosowanie kąta do indywidualnych potrzeb.
• Regulowana głębokość siedziska, umożliwiająca dostosowanie do długości nóg użytkownika.

Wsparcie lędźwiowe:

• Regulowane wsparcie lędźwiowe, które pomaga utrzymać kręgosłup w naturalnej pozycji i zapobiega bólom pleców.

Podłokietniki:

• Odpowiednio rozmieszczone i regulowane podłokietniki, które pomagają zmniejszyć napięcie w ramionach i barkach.

Materiał i wypełnienie:

• Wysokiej jakości materiały, które zapewniają komfort i trwałość.
• Oddychające tkaniny, które pomagają kontrolować temperaturę i wilgotność.

Ergonomiczny kształt:

• Fotel powinien mieć kształt wspierający naturalną krzywiznę kręgosłupa.
• Oparcie powinno zapewniać równomierne rozłożenie ciężaru ciała.

Regulacja zagłówka:

• Regulowany zagłówek, zapewniający odpowiednie wsparcie dla szyi i głowy, szczególnie ważne podczas długich podróży.

Opcje dodatkowe:

• Funkcje masażu i ogrzewania, które mogą dodatkowo zwiększać komfort, szczególnie w dłuższych trasach.

• Możliwość łatwego czyszczenia i konserwacji.

Bezpieczeństwo:

• Fotel powinien być zaprojektowany z myślą o bezpieczeństwie, włączając w to odpowiednią konstrukcję wspierającą ochronę podczas kolizji.

Pozycja siedząca a zdrowie

40% pracowników, którzy wykonują pracę siedzącą, ma problemy zdrowotne i skarży się na ból pleców związanych z długotrwałym siedzeniem. W tej grupie są również kierowcy i osoby, które w ramach obowiązków zawodowych spędzają długi czas, prowadząc samochód.

Akcesoria wspomagające ergonomię

Akcesoria wspomagające ergonomię pracy kierowcy są kluczowe dla zapewnienia komfortu, bezpieczeństwa i zdrowia podczas długotrwałego prowadzenia samochodu. Warto inwestować w produkty ergonomiczne takie jak np. poduszki wsparcia lędźwiowego, regulowane podłokietniki i pokrowce na kierownicę. Produkty pomagają poprawić postawę, komfort i unikać urazów oraz nadwyrężeń.

Aby zapobiegać przeciążeniom, zaleca się robić 10-minutową przerwę co godzinę. Trzeba zatrzymać auto, wysiąść, wstać i się poruszać.

Należy zwrócić uwagę, aby często używane przedmioty były w łatwym zasięgu. Należy unikać nadmiernego rozciągania się lub obracania, używać zestawu słuchawkowego do rozmów telefonicznych bez używania rąk.

Ergonomia kierowcy a różnorodność zadań

Ergonomia kierowcy ma kluczowe znaczenie w kontekście różnorodności zadań, z którymi kierowcy mogą się spotkać w swojej pracy. Optymalizacja stanowiska pracy kierowcy nie tylko poprawia komfort i zdrowie, ale także zwiększa bezpieczeństwo i efektywność w różnych sytuacjach.

Centralny Instytut Ochrony Pracy (CIOP) w Polsce zajmuje się szerokim spektrum zagadnień dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym ergonomii. W kontekście prowadzenia samochodów osobowych rekomendacje CIOP dotyczące ergonomii obejmują różne aspekty. Do nich należy projektowanie miejsca pracy kierowcy, postawa podczas jazdy, a także wyposażenie i regulacje w pojeździe. Wszystko po to, aby zapewnić maksymalny komfort i minimalizować ryzyko zmęczenia czy kontuzji. Poniżej przedstawiam kilka kluczowych rekomendacji, które są zalecane przez CIOP oraz inne instytucje zajmujące się ergonomią w transporcie:

1. Widoczność i dostęp do kontrolek: wszystkie wskaźniki, przełączniki oraz inne elementy kontrolne powinny być łatwo widoczne. Zapewni to nie zmienianie pozycji siedzenia. To redukuje potrzebę nieergonomicznych ruchów i odwracania uwagi od drogi.
2. Przerwy podczas długich podróży: regularne przerwy są zalecane, aby uniknąć zmęczenia i stresu związanego z długotrwałym siedzeniem w jednej pozycji. CIOP zaleca robienie przerw co 1-2 godziny, aby rozprostować nogi i zrelaksować mięśnie.
3. Oświetlenie i wentylacja: dobre oświetlenie kabiny i skuteczna wentylacja mogą przyczynić się do lepszego samopoczucia kierowcy. Wynikiem czego będzie zmniejszające się ryzyko zmęczenia i zwiększająca koncentracja.
4. Dźwięk: niski poziom hałasu w kabinie samochodu przyczynia się do komfortu jazdy i zmniejsza stres kierowcy.

Rekomendacje mogą być stosowane nie tylko w kontekście zawodowych kierowców. Każdy może chcieć poprawić bezpieczeństwo i komfort jazdy w aucie.

Rola pracodawcy i zapewnienie ergonomii pracy

Pracodawca ma obowiązek wdrożyć ergonomię w miejscu pracy jako część przepisów BHP. Ma również zapewnić pracownikom bezpieczne warunki pracy, co obejmuje projektowanie i organizowanie ergonomicznych stanowisk pracy.

Zapewnienie ergonomicznego środowiska pracy uniemożliwia powstawanie wypadków przy pracy. Dodatkowo pomaga w analizie ryzyka zawodowego i chroni zdrowie pracowników poprzez dostosowanie warunków pracy do ich indywidualnych potrzeb.

Inwestycje w ergonomię stanowisk pracy przynoszą korzyści biznesowe. To m.in.: wzrost zaangażowania i efektywności pracy pracowników oraz znacząco redukowane koszty organizacji związane z wypadkami, chorobami zawodowymi i ubezpieczeniami.

Dobra ergonomia w miejscu pracy promuje lepszą kulturę bezpieczeństwa i satysfakcji z pracy. Nie wykluczone, że może poprawić wizerunek firmy, co wpływa na większe zadowolenie i lojalność obecnych pracowników oraz przyciąga wykwalifikowanych kandydatów.

Ergonomia koncepcyjna vs ergonomia korekcyjna

Ergonomia koncepcyjna odnosi się do planowania przestrzeni pracy od podstaw. Zakłada przy tym planowanie odpowiedniego oświetlenia, dostosowywanie maszyn do możliwości pracowników oraz optymalne rozmieszczenie stanowisk pracy.

Ergonomia korekcyjna skupia się na poprawie warunków pracy już istniejących. Dzięki ulepszaniu struktur i likwidowaniu zagrożeń środowiskowych w celu zwiększenia komfortu i bezpieczeństwa.

Podczas gdy ergonomia koncepcyjna jest stosowana na etapie projektowania nowych miejsc pracy, ergonomia korekcyjna interweniuje w przestrzeniach już stworzonych. W szczególności, gdy nie ma możliwości zastosowania podejścia koncepcyjnego.

Poprawa istniejących stanowisk pracy – ergonomia korekcyjna w biurze

• Ergonomia korekcyjna umożliwia identyfikację niedopasowań na istniejących stanowiskach pracy oraz ich korektę. Przyczynia się to do eliminacji źródeł ryzyka zdrowotnego dla pracowników.
• Specjaliści, tacy jak lekarze higieniści, fizjoterapeuci lub pracownicy służby BHP, diagnozują problemy ergonomii i doradzają odpowiednie zmiany na stanowiskach pracy.
• Ergonomia korekcyjna obejmuje dobór odpowiednich krzeseł oraz dostosowywanie wielkości biurek do potrzeb użytkowników w celu zwiększenia komfortu pracy (dot. biura).
• W celu poprawy akustyki w miejscu pracy stosuje się kabiny akustyczne i budki, które zmniejszają rozproszenie uwagi pracowników.
• Regularne oceny ryzyka oraz aktualizacja planów działań prewencyjnych to istotna część ergonomii korekcyjnej zapewniająca bieżące dostosowanie warunków pracy.
• Ergonomia korekcyjna zakłada dostosowanie warunków pracy do psychofizycznych możliwości pracownika, co obejmuje eliminację (ograniczenie) zagrożeń środowiskowych.

Korzyści płynące z przestrzegania zasad ergonomii pracy w samochodzie

Ergonomia jest istotna dla zdrowia, ponieważ ma wpływ na samopoczucie pracownika oraz eliminację źródeł wielu chorób zawodowych. W samochodzie jest to niezwykle ważne. Zwłaszcza dla kierowców i osób, których praca związana jest w dużej mierze z prowadzaniem auta. To oni właśnie narażeni są na wiele różnych schorzeń ze strony układu mięśniowo-szkieletowego.

Zapewnione i odpowiednie warunki pracy eliminujące negatywny wpływ na zdrowie i samopoczucie pracowników, powinny być postrzegane jako opłacalna inwestycja. W wyniku, którego może zwiększyć się wydajność i efektywność zespołu.