Dlaczego ochrona słuchu w pracy jest kluczowa?

Hałas w środowisku pracy bywa uciążliwy, dokuczliwy i nadmierny. Organizm człowieka na ochronę przed nadmiernym hałasem zużywa ogromne pokłady energii. Jego długotrwała nadmierność natężenia może prowadzić do uszkodzenia lub całkowitej utraty słuchu oraz zwiększać ryzyko wystąpienia różnych chorób.

Ochrona słuchu jest niezwykle ważna dla pracowników, którzy regularnie są narażeni na hałas w środowisku pracy. Wiele zawodów, takich jak robotnicy budowlani, pracownicy przemysłu czy personel lotniskowy, staje w obliczu intensywnego hałasu. Może on przekraczać bezpieczne poziomy. 

Skutki zdrowotne wynikające z długotrwałego narażenia na hałas (np. ubytek słuchu, zaburzenia równowagi)

W czasie 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy natężenie hałasu nie może przekraczać 85 dB. Hałas powyżej 85 dB może prowadzić do chorób takich jak np.:

  • nadciśnienie tętnicze,
  • zaburzenia pracy żołądka,
  • zaburzenia równowagi,
  • wzrost wydzielania adrenaliny,
  • wrzody żołądka,
  • przyspieszenie procesu starzenia,
  • choroba wieńcowa.

Do ubytku narządu słuchu lub jego znaczącego osłabienia może dojść, gdy hałas jest wyższy niż 90 dB. Pod wpływem ekspozycji na hałas o częstotliwości wynoszącej 120 dB istnieje ryzyko mechanicznego uszkodzenia słuchu. Powyżej poziomu 130 dB zostaje przekroczona najwyższa granica wytrzymałości na oddziaływanie bólu przez organizm człowieka. W przypadku nieprzestrzegania normy 85 dB w czasie 8-godzinnego wymiaru czasu pracy do obowiązku pracodawcy, należy bezzwłoczne podjęcie i zaplanowanie działań zmniejszających występujące w tym czasie ryzyko zawodowe. 

Przepisy dotyczące hałasu w miejscu pracy

Zgodnie z dyrektywą 2003/10/WE oraz krajowymi przepisami BHP, pracodawca ma obowiązek eliminowania wszelkich zagrożeń w miejscu pracy, w tym również hałasu. Można to osiągnąć poprzez modyfikację procesów technologicznych w celu redukcji hałasu, wymianę maszyn i urządzeń technicznych na cichsze modele, których poziom dźwięku nie przekracza dopuszczalnych norm. Aby zapobiec negatywnym skutkom hałasu, obowiązują przepisy określające dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku pracy. Kluczowe są poziomy:

  • 80 dB – jeśli poziom hałasu w miejscu pracy osiąga tę wartość, pracodawca ma obowiązek poinformować pracowników o ryzyku i zapewnić im dostęp do odpowiednich ochronników słuchu. Przykładem sytuacji może być praca w magazynach sortowniczych, gdzie działają urządzenia transportowe.
  • 85 dB – przy tej wartości hałas jest już na tyle wysoki, że stosowanie ochronników słuchu staje się obowiązkowe. Pracodawca musi podjąć dodatkowe działania, jak organizowanie stanowisk bardziej odizolowanych akustycznie czy redukowanie źródeł hałasu. Przykładami mogą być hale produkcyjne z prasami czy stalownie.

Obowiązki pracodawcy i prawa pracownika dotyczące ochrony słuchu

Przepisy zobowiązują pracodawcę również do regularnego wykonywania pomiarów hałasu i przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego. To pracodawca musi zapewnić pracownikom nieodpłatny dostęp do ochronników słuchu oraz organizować szkolenia na temat ich prawidłowego użytkowania. Pracownicy natomiast mają prawo do otrzymywania pełnej informacji na temat zagrożeń. Mają również możliwości zgłaszania niepokojących warunków w swoim otoczeniu pracy.

Aby zapewnić skuteczną ochronę słuchu, nie wystarczy rozdanie odpowiednich narzędzi. Kluczowe jest uświadomienie pracowników, dlaczego ochrona słuchu jest tak ważna i jak prawidłowo korzystać ze sprzętu. Osiąga się to poprzez szkolenia BHP, które powinny być nie tylko formalnym obowiązkiem, ale też angażującą formą nauki.

Rodzaje ochronników słuchu: co wybrać?

Dobór odpowiednich ochronników słuchu w dużej mierze zależy od specyfiki pracy i natężenia hałasu. Rynek oferuje wiele rozwiązań, spośród których najczęściej wybierane są:

Nauszniki przeciwhałasowe

Nauszniki to wybór doskonały do miejsc, gdzie hałas jest bardzo intensywny i trwa dłużej. Są wygodne, zapewniają skuteczną izolację akustyczną i obejmują całe uszy, co zwiększa ich efektywność. Nowoczesne modele posiadają technologię aktywnego tłumienia dźwięku. Pozwala ona na redukcję szkodliwego hałasu, jednocześnie przepuszczając neutralne lub ważne sygnały, jak rozmowy czy alarmy. Są niezastąpione na dużych liniach produkcyjnych czy w przemyśle ciężkim.

Wkładki przeciwhałasowe (stopery)

Wkładki są lekkie, małe i dyskretne, co czyni je wygodnym wyborem dla osób sporadycznie narażonych na hałas, np. w magazynach. Występują w wersjach jednorazowych i wielokrotnego użytku, a ich skuteczność zależy od prawidłowego dopasowania do kanału usznego. Są mniej skuteczne w ekstremalnych warunkach, ale idealnie sprawdzają się w umiarkowanie głośnych środowiskach.

Hybrydowe rozwiązania

W niektórych sytuacjach konieczne może być łączenie ochronników, np. stosowanie wkładek i nauszników jednocześnie, aby zwiększyć ochronę w szczególnie trudnych warunkach. Dodatkowo inwestowanie w regularną konserwację ochronników słuchu, tj. ich czyszczenie, wymianę zużytych elementów i przechowywanie w odpowiednich warunkach, zwiększa zarówno ich efektywność, jak i trwałość.

Grywalizacja BHP online, jako skuteczna metoda edukacji

Czy wiesz, że 90% ludzi na produkcji, źle zakłada wkładki przeciwhałasowe? Nowoczesne podejście do szkoleń coraz częściej wykorzystuje elementy gier, czyli grywalizację bhp. Przez udział w interaktywnych quizach czy scenariuszowych zadaniach pracownicy mogą przekonać się o skutkach braku ochrony słuchu. 

Na platformie e-learningowej Power Safety znajdziesz mini pigułki wiedzy z elementami rywalizacji. Uczestnicy szkoleń zbierają punkty za prawidłowe odpowiedzi, co zwiększa ich zaangażowanie i utrwala zdobytą wiedzę. Muszą zrobić to również w jak najszybszym czasie. Pracodawcy mogą z kolei monitorować postępy w grywalizacji i ocenić skuteczność szkoleń w długim okresie. Skorzystaj z naszej grywalizacji dotyczącej ochrony słuchu pt. Słuch – jak go nie zużyć bezpowrotnie (wkładki przeciwhałasowe i nauszniki).

Ochrona słuchu to nie tylko obowiązek wynikający z przepisów, ale przede wszystkim inwestycja w zdrowie i efektywność pracowników. Przestrzeganie regulacji, zapewnienie odpowiednich narzędzi ochronnych i szkolenia mają kluczowe znaczenie w zapobieganiu trwałym skutkom hałasu. Wspólne działania pracodawców i pracowników mogą stworzyć bezpieczne środowisko pracy, w którym zdrowie słuchu przestaje być zagrożone. Dbajmy o ten niezwykle cenny zmysł – to krok w stronę sukcesu, zarówno zawodowego, jak i osobistego.

Karolina Kucharczyk

Inspektor ds. BHP