Definicja pracy zdalnej

Praca zdalna – to forma zatrudnienia, w której pracownik wykonuje swoje obowiązki zawodowe poza tradycyjnym miejscem pracy, takim jak biuro. Zazwyczaj praca odbywa się zdalnie z domu, przestrzeni coworkingowej lub innego dowolnego miejsca, które zapewnia odpowiednie warunki do pracy. Dzięki technologiom komunikacyjnym, takim jak Internet, telekonferencje czy narzędzia do współpracy online, pracownik może efektywnie komunikować się z zespołem, realizować zadania i uczestniczyć w procesach firmy. Praca zdalna doprecyzowana jest przy zawieraniu umowy o pracę albo w trakcie zatrudnienia (w formie zmiany warunków umowy o pracę – nie jest wymagana forma pisemna).

Brak BHP przy pracy zdalnej przyczyną zagrożeń

Marzenie wielu, które stało się codziennością dla jeszcze większej liczby osób. Wygoda pracy z własnego domu, brak porannych korków i elastyczność godzin pracy to tylko kilka z licznych zalet. Jednak, jak każde rozwiązanie, ma swoje wyzwania. Zagrożenia wynikające z pracy zdalnej to m.in:

  • nieodpowiednia ergonomia pracy, która może prowadzić do bólu kręgosłupa, nadwyrężenia mięśni i innych dolegliwości,
  • brak odpowiedniego biurka, krzesła czy monitora może negatywnie wpływać na nasze zdrowie i wydajność w pracy,
  • ponadto, praca w domu często wiąże się z większym stresem i izolacją społeczną. Może mieć negatywny wpływ na nasze samopoczucie i zdrowie psychiczne,
  • innym zagrożeniem jest nieodpowiednie oświetlenie w domowym biurze, które może prowadzić do zmęczenia wzroku oraz bólów głowy,
  • brak odpowiedniej wentylacji może również wpływać na naszą wydajność i koncentrację.

Jak zapewnić BHP przy pracy zdalnej?

Chcąc uniknąć powyższych problemów, warto zadbać o odpowiednie warunki pracy w domowym biurze. Przede wszystkim, należy:

  • wybierać ergonomiczne meble, takie jak biurko i krzesło z regulacją wysokości,
  • zadbać o odpowiednio dostosowany monitor,
  • zadbać o prawidłową pozycję ciała podczas pracy – siedzieć prosto, trzymając lędźwiową część pleców przytwierdzoną do oparcia krzesła,
  • pamiętać o regularnych przerwach w pracy i wykonywaniu ćwiczeń rozluźniających mięśnie i unikając jednostajnego siedzenia przez długi okres czasu. Dobrym pomysłem jest również zapewnienie sobie odpowiedniej ilości naturalnego światła w pomieszczeniu oraz wykorzystanie lampy biurkowej o odpowiednim natężeniu światła,
  • zadbać o higienę naszego miejsca pracy. Należy regularnie czyścić biurko, klawiaturę i inne urządzenia, aby uniknąć gromadzenia się bakterii i wirusów,
  • zadbać o odpowiednią wentylację pomieszczenia, aby zapewnić świeże powietrze.

Obowiązki pracodawców – BHP przy pracy zdalnej

Odpowiedzialność pracodawców za zapewnienie pracownikom odpowiednich warunków pracy staje się kluczowym elementem współczesnych relacji zawodowych. Obowiązujące przepisy stawiają przed firmami konkretne wymogi, które mają na celu zagwarantowanie pracownikom zdalnym pełnego wsparcia technicznego, organizacyjnego oraz socjalnego. Przyjrzymy się, więc obowiązkom pracodawcy, które muszą być spełnione, aby pracownik zdalny mógł efektywnie i bezpiecznie realizować swoje zadania, zachowując przy tym komfort i dostęp do zasobów dostępnych dla pracowników stacjonarnych. Do obowiązków pracodawcy należy:

  • Dostarczenie pracownikowi zdalnemu wszystkich materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do efektywnego wykonywania obowiązków zdalnych. Co więcej, przepisy umożliwiają, by pracownik korzystał ze swoich prywatnych narzędzi (np. komputera), jeśli obie strony na to przystaną. Ważne, aby te prywatne urządzenia zapewniały odpowiedni poziom bezpieczeństwa pracy. W takim przypadku pracownikowi należy się ustalony z pracodawcą ekwiwalent pieniężny.
  • Zorganizowania instalacji, serwisu oraz konserwacji narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do pracy zdalnej lub pokrycia kosztów związanych z tymi czynnościami. Dotyczy to również kosztów energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych.
  • Pokrycia wszelkich innych wydatków bezpośrednio związanych z wykonywaniem pracy zdalnej. Jeśli taki obowiązek zostanie określony w odpowiednim porozumieniu (ze związkami zawodowymi) lub regulaminie. W przypadku braku porozumienia lub regulaminu, obowiązek ten może zostać określony w wydanym poleceniu albo indywidualnym uzgodnieniu z pracownikiem.
  • Zapewnienia pracownikowi zdalnemu odpowiednich szkoleń BHP oraz wsparcia technicznego, aby mógł efektywnie i bez przeszkód wykonywać swoją pracę.
  • Umożliwienia pracownikowi zdalnemu dostępu do zakładu pracy, kontaktowania się z innymi pracownikami oraz korzystania z pomieszczeń i urządzeń pracodawcy, jak również z zakładowych obiektów socjalnych i działalności socjalnej, na takich samych zasadach jak pozostali pracownicy.

Obowiązki pracownika – BHP przy pracy zdalnej

Praca zdalna wiąże się z określonymi obowiązkami pracownika, które mogą być zapisane w umowie o pracę, regulaminie pracy lub innych dokumentach wewnętrznych firmy. Oto najważniejsze z nich:

  • Wykonywanie pracy zgodnie z umową: pracownik ma obowiązek wykonywać swoją pracę w sposób staranny, zgodny z umową oraz poleceniami przełożonych, niezależnie od miejsca pracy.
  • Zarządzanie czasem pracy: pracownik powinien przestrzegać ustalonych godzin pracy, jeśli takie są określone, lub efektywnie zarządzać swoim czasem w przypadku elastycznych godzin pracy. Może być zobowiązany do prowadzenia ewidencji czasu pracy.
  • Utrzymanie kontaktu z pracodawcą: pracownik ma obowiązek być dostępny w godzinach pracy, odpowiadać na maile, uczestniczyć w spotkaniach online i być w kontakcie z zespołem oraz przełożonymi.
  • Ochrona danych i bezpieczeństwo informacji: pracownik musi dbać o poufność danych, z którymi pracuje, stosując odpowiednie zabezpieczenia techniczne, np. hasła, szyfrowanie, korzystanie z VPN.
  • Zachowanie ergonomii i bezpieczeństwa pracy: pracownik powinien zadbać o odpowiednie warunki pracy w domu, w tym ergonomiczne stanowisko pracy, co jest również obowiązkiem pracodawcy, który musi zapewnić odpowiedni sprzęt.
  • Przestrzeganie zasad BHP: nawet pracując zdalnie, pracownik powinien przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
  • Wykorzystywanie sprzętu służbowego zgodnie z przeznaczeniem: pracownik ma obowiązek dbać o sprzęt dostarczony przez pracodawcę i wykorzystywać go wyłącznie do celów służbowych, zgodnie z ustaleniami.
  • Raportowanie wyników pracy: Pracownik może być zobowiązany do regularnego raportowania postępów i wyników swojej pracy, co pozwala na monitorowanie efektywności pracy zdalnej.

Obowiązki te mają gwarantować pracodawcy, że zasady BHP przy pracy zdalnej będą przestrzegane przez pracownika. A także, że sama praca będzie wykonywana z należytą starannością i zgodnie z oczekiwaniami pracodawcy. Warto zaznaczyć, że nie każda praca może być wykonywana zdalnie.

Wsparcie w pracy zdalnej

W przypadku dużego stresu i izolacji społecznej warto szukać wsparcia ze strony rodziny, przyjaciół lub kolegów z pracy. Można również skorzystać z profesjonalnej pomocy psychologicznej lub udzielić sobie samodzielnie wsparcia poprzez regularne wykonywanie ćwiczeń relaksacyjnych czy medytacji. Równie ważne jest uważne monitorowanie swojego stanu emocjonalnego i reagowanie na pierwsze sygnały wypalenia zawodowego lub innych problemów zdrowotnych związanych z pracą zdalną. W razie potrzeby, warto skonsultować się ze specjalistą i szukać sposobów na poprawę swojego samopoczucia.

Co jeśli dojdzie do wypadku podczas pracy zdalnej?

W przypadku wypadku przy pracy zdalnej, zastosowanie mają odpowiednie przepisy dotyczące wypadków przy pracy. Z uwzględnieniem konstytucyjnego prawa pracownika do ochrony prywatności oraz poszanowania miru domowego.  W kontekście pracy zdalnej nie każde zdarzenie można uznać za wypadek przy pracy. Na przykład, porażenie prądem podczas włączania pralki nie będzie traktowane jako wypadek przy pracy. Jednakże, jeśli do porażenia prądem dojdzie podczas podłączania służbowego laptopa, to już spełnia definicję wypadku przy pracy. Podobnie, potknięcie się, upadek ze schodów w trakcie rozmowy przez służbowy telefon. To również sytuacje, które będą uznane za wypadek w pracy zdalnej.

W każdym przypadku, gdy dojdzie do wypadku, kluczowe będzie szczegółowe wyjaśnienie jego przyczyn i okoliczności. Na przykład, gdy pracownik schylając się po upuszczony długopis nabije sobie guza, pracodawca nie musi informować Państwowej Inspekcji Pracy. Z kolei w przypadku porażenia prądem o skutku śmiertelnym, zawiadomienie PIP jest bezwzględnie konieczne. Wówczas pracodawca jest zobowiązany do powołania zespołu powypadkowego, którego zadaniem jest ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku. Oględziny miejsca zdarzenia, zgodnie z obowiązującą procedurą powypadkową, powinny zostać przeprowadzone niezwłocznie. Jednak w przypadku pracy zdalnej, ich termin ustalany jest wspólnie przez pracownika i zespół powypadkowy. Cała procedura postępowania powypadkowego powinna zakończyć się w terminie 14 dni.

BHP przy pracy zdalnej to priorytet!

W pracy zdalnej nie chodzi tylko o komfort i wygodę, ale przede wszystkim o nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. Wymaga to od nas odpowiedzialności za swoje miejsce pracy oraz umiejętności radzenia sobie ze stresem i izolacją społeczną. Dlatego ważne jest, aby zwracać uwagę na ergonomię naszego stanowiska pracy, dbać o higienę oraz szukać wsparcia w razie potrzeby. Tylko w ten sposób możemy zapewnić sobie długotrwałą i efektywną pracę zdalną bez negatywnych skutków dla naszego zdrowia. Należy również pamiętać, że praca zdalna nie jest dla każdego. Warto szukać swojego własnego sposobu na pracę, który będzie odpowiadał naszym potrzebom i możliwościom.

W końcu kluczem do sukcesu w pracy zdalnej jest równowaga między pracą, a życiem prywatnym. To także umiejętność adaptacji do zmieniających się warunków pracy. Takie podejście pozwoli nam cieszyć się wolnością i wygodą pracy zdalnej, jednocześnie dbając o nasze zdrowie i dobre samopoczucie. Dlatego też warto pamiętać o regularnym odpoczynku. Pamiętajmy też, żeby dbać o relacje z rodziną i przyjaciółmi, aby uniknąć poczucia izolacji i wypalenia zawodowego.

Karolina Kucharczyk

Inspektor ds. BHP